Μιλάμε όλοι τούτες τις μέρες, όπου σταθούμε κι όπου βρεθούμε, για Ισλάμ και ισλαμισμό. Πόσοι όμως ξέρουμε τη γλώσσα έστω και μιας ισλαμικής χώρας; Πόσοι από μας έχουν διαβάσει, ας είναι και επιτροχάδην, το Κοράνι, για να μη μιλήσω για άλλα κείμενα της παράδοσης αυτής; Τι ξέρουμε για την ιστορία και την κοινωνιολογία των ισλαμικών χωρών; [...]
Γενικότερα, το Ισλάμ είναι για τους μουσουλμάνους της Ευρώπης ο δικός τους τρόπος να ζήσουν με συγκροτημένο τρόπο τη νεωτερικότητα και τις προκλήσεις της. Από εδώ ακριβώς όμως αρχίζουν τα δύσκολα. Οι άνθρωποι αυτοί θέλουν να ζήσουν τη θρησκεία τους ή με τη θρησκεία τους, κατά τρόπο κοινωνικά ορατό, μέσα σε μια κοινωνία άθρησκη, για την οποία η θρησκεία είναι ιδιωτική υπόθεση και ο μόνος τρόπος που της έχει απομείνει να την προσεγγίζει και να την εννοεί είναι ως πολιτισμική κληρονομιά.
Στο δύσκολο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι μουσουλμάνοι της Ευρώπης, πώς δηλαδή θα ζήσουν τη θρησκεία τους συλλογικά, με ολικό τρόπο, στην καθημερινή ζωή τους και σε όλες τις εκδηλώσεις του βίου τους, μέσα σε μια κοινωνία που εξωθεί τη θρησκεία στην περιοχή του ιδιωτικού γούστου, πολλές απαντήσεις δοκιμάζονται ήδη, καθημερινά, στην Ευρώπη. Η βασική ροπή –πιστεύω– πως δεν μπορεί να είναι άλλη παρά η προϊούσα εσωτερίκευση της Δύσης εκ μέρους των μουσουλμάνων και η εξατομίκευση της θρησκευτικής πίστης. Υπάρχουν πολλές φωνές, πολλοί ιμάμηδες, πολλές μουσουλμανικές κοινότητες, που πιστεύουν και διακηρύσσουν ότι τα πράγματα πρέπει να πάνε προς αυτήν την κατεύθυνση και υπάρχουν πολλοί μουσουλμάνοι που ζουν ήδη τη θρησκεία τους, όχι βέβαια όπως οι καθολικοί ή οι προτεστάντες, αλλά πάντως μέσα στο πλαίσιο κανόνων του ουδετερόθρησκου κράτους.
[...]
Και όμως. Επειδή η ιστορία δεν γράφεται στα γραφεία αλλά στην πραγματικότητα και με τρόπο απρόβλεπτο και επειδή το Ισλάμ της Ευρώπης δεν ζει αποκομμένο από το Ισλάμ του υπόλοιπου κόσμου, αυτή η πορεία εξευρωπαϊσμού του Ισλάμ της Ευρώπης δεν είναι ούτε εύκολη ούτε ευθύγραμμη. [...] Δεν ξέρω πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα σε αυτήν τη δύσκολη σχέση Ευρώπης και μουσουλμάνων της Ευρώπης. Το μόνο που μπορώ να πω είναι πως ο δρόμος περνάει μέσα από την εγγραφή του Ισλάμ στο πεδίο του ευρωπαϊκού κοσμικού, ουδετερόθρησκου κράτους. Όπως έλεγε ο Σαρλ Πασκουά: ‘‘όχι Ισλάμ στη Γαλλία, αλλά γαλλικό Ισλάμ’’. Ο δρόμος είναι ακριβώς αυτός: όχι Ισλάμ στην Ευρώπη αλλά ευρωπαϊκό Ισλάμ. Ό,τι κι αν γίνει σήμερα που μιλάμε ή αύριο, αυτόν το δρόμο πρέπει να πορευθούν οι ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς να κάνουν πίσω ούτε χιλιοστό και για λόγους αρχών και για λόγους πολιτικού συμφέροντος.
Σημείωση: Τα αποσπάσματα έχουν ληφθεί από την Γ΄ ενότητα, με τίτλο ‘‘Ισλαμιστικά κινήματα και 11/9’’ και συγκεκριμένα από το δοκίμιο ‘‘Τα ισλαμιστικά κινήματα και η αναδιαμόρφωση των σχέσεων Ευρώπης και Ισλάμ’’.
Πηγή: facebook Kythera Library
